Biến trở là gì? Thiết bị điện với ứng dụng rộng rãi

Biến trở là khái niệm khá phổ biến được nhiều người biết tới, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ biến trở là gì? Chúng được cấu tạo như nào, nguyên lý hoạt động và được ứng dụng vào thực tế ra sao? Hãy cùng Hưng Phát tìm hiểu chi tiết về biến trở ngay trong bài viết dưới đây nhé.

Biến trở là gì?

Biến trở có tên gọi tiếng Anh là Variable Resistor (ký hiệu VR) và đơn vị ôm (Ω). Đơn vị của biến trở được đặt theo tên của chính nhà vật lý học đã nghiên cứu và phát minh ra nó đó là Georg Simon Ohm. Đây được coi là một thiết bị điện thuần cực quan trọng và được ứng dụng phổ biến trong lĩnh vực điện. Nó được dùng trong mạch điện và có khả năng điều khiển các hoạt động như cường độ dòng điện hoặc điện áp.

Bên cạnh những điện trở không thay đổi thì cũng có điện trở thay đổi giá trị và gọi đó là biến trở. Điện trở của thiết bị có thể thay đổi khi chúng ta thay đổi chiều dài của dây dẫn bằng những yếu tố như bức xạ điện tử, ánh sáng, nhiệt độ. Trong sơ đồ mạch điện, biến trở sẽ có 3 ký hiệu phổ biến như sau để chúng ta dễ nhận biết:

Biến trở được cấu tạo như thế nào?

Như vậy với nội dung trên, bạn đã có thể hiểu được đôi chút về biến trở là gì. Biến trở là một thiết bị điện được cấu tạo nên từ nhiều bộ phận trong một mạch điện. Chứ nó không phải là một thiết bị riêng lẻ. Chúng được cấu tạo gồm các bộ phận chính  như sau để có thể thay đổi được dòng điện trong mạch:  

• Có 3 chốt: Một chốt nối với con chạy hoặc tay quay, hai đầu chốt cố định còn lại nối với hai đầu biến trở. Các chốt đều được làm hoàn toàn bằng kim loại. Phần con chạy có thể chạy dọc cuộn dây và có khả năng làm thay đổi và quyết định giá trị của trở kháng.
• Cuộn dây: Được làm từ chất liệu hợp kim và mang điện trở suất lớn.

Dưới đây là một số chất liệu có trở khác thường được sử dụng để tạo biến trở, cụ thể như sau:

• Loại biến trở than (cacbon): Chất liệu biến trở này có trở kháng làm từ những hạt cacbon. Nó có giá thành rẻ nhưng độ chính xác không cao bằng các chất liệu khác.
• Cermet: Chất liệu này tuy có giá thành cao nhưng có độ ổn định tương đối tốt.
• Loại nhựa dẫn điện: Loại chất liệu biến trở này có chi phí cao và thường làm những dự án cao cấp.
• Chất liệu Nichrome: Loại này thường dùng để làm dây cuốn có độ cách điện tốt, độ chính xác cao. Tuy nhiên, nó lại bị hạn chế về khả năng phân giải nhiệt.

Nguyên lý hoạt động của biến trở có thể bạn chưa biết

Biến trở có chức năng đúng theo tên gọi của nó là biến đổi điện trở. Nó hoạt động theo nguyên lý tương đối đơn giản. Các dây dẫn sẽ được tách rời nhau với độ dài ngắn khác nhau. Trên các thiết bị sẽ được lắp đặt các vi mạch điều khiển hoặc trang bị các núm vặn. Khi chúng ta điều khiển vi mạnh hoặc thực hiện vặn núm trong mạch kín thì chiều dài của dây dẫn sẽ thay đổi. Từ đó dẫn tới điện trở trong mạch điện sẽ thay đổi theo.

Tuy nhiên, thiết kế mạch điện tử trên thực tế luôn có sự sai số. Đây cũng chính là lý do mà người ta sử dụng biến trở để điều chỉnh mạch điện. Biến trở đóng vai trò rất quan trọng trong việc phân dòng, phân áp trong mạch điện. Để dễ hiểu hơn về biến trở là gì thì bạn có thể tham khảo các ví dụ như:

• Máy tăng âm sử dụng biến trở để điều chỉnh, thay đổi âm lượng.
• Biến trở được sử dụng trong hệ thống chiếu sáng để thay đổi độ sáng của đèn và đạt mục đích chiếu sáng.

Các loại biến trở được sử dụng phổ biến hiện nay

Hiện nay, biến trở được ứng dụng rất rộng rãi trong thực tế đời sống, công nghiệp. Dưới đây là một số loại biến trở mà chúng ta thường hay gặp nhất đó là:

• Loại biến trở tay quay: Vốn dĩ biến trở này có tên gọi như vậy là bởi có một tay quay xoay xung quanh cuộn dây. Thông thường cuộn dây sử dụng với loại biến trở này sẽ được thiết kế dạng hình tròn. Chứ nó không phải dạng hình trụ như biến trở khác.
• Loại biến trở than hay còn gọi là biến trở chiết áp. Đây là loại mà chúng ta thường gặp nhất và có cấu tạo phần lõi làm bằng than. Loại biến trở này có cách thức hoạt động tương tự như loại biến trở tay quay. Tức có nghĩ nó cũng sẽ có một con chạy xoay quanh trục thân có quấn dây dẫn.

• Loại biến trở dây quấn: Loại biến trở này được ứng dụng trong hoạt động của mạch điện chứa dòng điện một chiều DC hoặc xoay chiều AC.
• Biến trở con chạy: Đây là một trong những biến trở mà chúng ta thường xuyên gặp nhất. Cấu tạo của biến trở con chạy gồm một con chạy, một lõi hình trụ dài được làm từ vật liệu sứ. Xung quanh lõi trụ được quấn bởi một sợi dây kim loại. Thường thì sợi dây kim loại này được làm từ chất liệu nicrom hoặc niken mang điển trở suất lớn. Khi con chạy trượt dọc trên cuộn dây, nó sẽ làm biến đổi số vòng dây dẫn. Từ đó giá trị biến trở cũng sẽ thay đổi theo.
• Bên cạnh những loại biến trở trên thì bạn có thể tham khảo một số loại thiết bị cũng được biết tới nhiều như: biến trở volume, công suất, nhiệt, ánh sáng…

Những ứng dụng thực tế của biến trở trong đời sống, công nghiệp

Biến trở là khái niệm đã quá quen thuộc với chúng ta trong đời sống hàng ngày cũng như công nghiệp, sản xuất. Một số ứng dụng của điện trở có thể kể đến như:

• Thiết bị này đóng vai trò rất quan trọng được ứng dụng vô cùng rộng rãi và không thể thiếu trong lĩnh vực công nghiệp. Nó được sử dụng nhiều trong hệ thống điện cũng như điện tử điều khiển. Đặc biệt là trong sản xuất thiết bị điện, lắp ráp linh kiện, gia công cơ khí, ngành dệt may, dược phẩm, sản xuất ô tô…

• Biến trở được dùng để chiết áp, điều chỉnh điện áp, độ sáng đèn dân dụng 220V hay đèn LED. Điều này nhằm phục vụ đời sống và đáp ứng đúng yêu cầu của người dùng. 
• Bên cạnh đó, biến trở còn có khả năng điều chỉnh âm lượng âm thanh. Đồng thời giúp khuếch đại âm thanh và cho độ chính xác cực cao.
• Ngoài ra, biến trở còn được ứng dụng trong nhiều hoạt động công nghiệp khác. Có thể kể tới như hệ thống uốn, cán thép; nâng, hạ pittong hoặc ứng dụng trong bộ phát analog…

Trên đây là những lời giải đáp của Hưng Phát về biến trở là gì, cũng như cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng của biến trở. Chúng tôi hy vọng rằng những thông tin trên sẽ thực sự bổ ích và giúp bạn có những ứng dụng phù hợp. Ngoài ra, nếu bạn còn có thêm câu hỏi nào cần thắc mắc, hoặc muốn tham khảo các dịch vụ cung cấp các thiết bị điện, cảm biến, giải pháp tự động hóa… Hãy liên hệ với Hưng Phát để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ nhanh chóng nhất.

Hotline: 0978.79.55.66

Website: www.thietbidoluong.info 

Email: hoa.nguyen@huphaco.vn